آیات و نکات | چگونه باور به مرگ می تواند در تربیت انسان نقش ایفا کند؟

خداوند متعال در این آیات از سوره جمعه به یهودیان هم عصر پیامبر اکرم(ص) اشاره می‌کند و آنها را خطاب قرار می‌دهد و می‌فرماید که اگر شما صادقید در اعمال و رفتارتون «فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ»، آرزوی مرگ بکنید و اگر راست می‌گویید آرزوی مرگ بکنید. در ادامه قرآن تذکر می‌دهد که «وَلَا یَتَمَنَّوْنَهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ»، این‌ها به خاطر کارهایی که انجام دادن و آتیه‌ای که برای خودشان ساخته‌اند، ابدا آرزوی مرگ نخواهند کرد چراکه می‌دانند آینده بعد از مرگ برایشان ترسناک است.

نکته اصلی اینجاست که بالاخره چه بخواهند و چه نخواهند، مرگ آنها را فرا خواهد گرفت.

قرآن اینگونه جواب می‌دهد: «قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِی تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِیکُمْ، ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَیٰ عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ، فَیُنَبِّئُکُم بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ».

مرگ به عنوان یک حقیقت و باور، مرحله‌ای از وجود آدمیست. در تعابیر نورانی ای که از اهل بیت علیهم السلام و در فقرات مختلف از این بزرگواران داریم که «انّ المَوتَ حق» ،مرگ یک امر ثابت و وجود حقیقی است. مرگ یک عدم نیست، انهدام و از بین رفتن نیست، مرگ یک حقیقت است.

باید مرگ را یک امر وجودی تصویر کنیم، حکما و بزرگان ما مرگ را انتقال از یک مرحله به یک مرحله دیگر معنا کرده‌اند، برخی از آنها استکمال معنا کرده‌اند و گفته‌اند مرگ یک استکمال وجودی برای انسان است.

علاوه بر اینکه از مرگ به عنوان یک حقیقت گریزی نیست و بالاخره همه با مرگ ملاقات خواهیم کرد، نکته ای که وجود دارد این است که این باور، اندیشه وآگاهی نسبت به مرگ، جزء توصیه های قرآن کریم است .

قرآن کریم در بسیاری از آیات انسان‌ها را به مرگ اندیشی دعوت می‌کند و توصیه می‌کند که مرگ را در زندگی ببینید و تصویری از آن داشته باشید، آگاهی نسبت به آن داشته باشید و این مرگ آگاهی و مرگ آوری می تواند یک مربی و یک مذکِّر برای نفس انسان باشد.

با این حساب، مرگ در تربیت انسان کاملا می تواند نقش مثبتی ایفا کند، یعنی وقتی انسان مرگ باور و مرگ آگاه شد، تعاملش نسبت به دنیا و مطامع و رفتارها و شئون آن دگرگون می شود و البته بایستی به جای مرگ آگاهی و مرگ باوری بتوانیم زندگی و زیست توأم با مرگ را تصویر کنیم.

اگر از نهج البلاغه امیرالمومنین علیه السلام بخواهیم وام بگیریم مرگ زیستی توأم با مرگ زیستن، تعبیری است که خود امیرالمومنین علیه السلام دارد، «مُوتُوا قَبْلَ أنْ تَمُوتُوا».

قبل از این که بمیرید، بمیرید. چنین توصیه ای در تعالیم نورانی حضرات معصومین علیهم السلام وجود دارد، اما کسی می تواند مرگ آگاه، مرگ باور و زیست توأم با مرگ داشته باشد که حیات ابدی و جاودانی خودش را درست ساخته باشد و این جاذبه در او وجود داشته باشد که به آن دار منتقل شود.

معمولا ما گرفتاریم، به گونه‌ای اعتصاب دنیا کردیم و دنیا را باور کردیم و دنیا را حقیقت نامتناهی تصویر کردیم که ابدیت خودمان را به هم خوهد زد. مرگ و انتقال به آن دار برایمان چندان جاذبه ای ندارد که بخواهیم مرگ باور و مرگ آگاه باشیم.

امید داریم که ان شاءالله تعبیر «مُوتُوا قَبْلَ أنْ تَمُوتُوا» امیرالمومنین علیه السلام شامل حالمان باشد و این مرگ آگاهی، مرگ باوری و زیست توأم با مرگ را در زندگی خودمان جاری و ساری کنیم .